Rijssense Psalmen

1.
Israëls Skeeper, doo Oew hatte
wied lùs, huer noar Oew volk in smarte.
Hee, Den ums Jozef, Oewen knech
as Skeeper noar de waejde brech.
Van tusken Cherubs doo Iej rech.
Kom daale en skien met Oew lech.

2.
Wort wakker en loat Oewe krachen
toch zeen an Israëls geslachen,
joa, vuur de oongn van Efraïm,
Manasse en ook Benjamin.
Kom oons te hulpe, kom opniej
en maak oons van de viejaand vriej.

3.
O God, keer toch oons leawn aansumme
en breng oons tot Oewzelf wierumme.
Loat skien Oew Angezichte, Iej,
maak ons van alle viejaann vriej
en wil neet lenger helleg wean;
Oew volk bidt wal, mer hef gin vrea.

4.
Iej geewt ze troannbrood vroo en laate
en vùlle troann te dreenkn as waater.
De noabers weet oons wal te raakn
met n heeln dag duur veskel te maakn.
Ook maak Iej oonze viejaand tot
ne welle van gemeene spot.

5.
O God, keer toch oons leawn aansumme
en breng oons tot Oewzelf wierumme.
Loat skien Oew Angezichte, Iej,
maak ons van alle viejaann vriej.
Iej hebt nen wienstok oetegreawn,
wier aneplaant, opniej doon leawn.

6.
Iej huern oons in Egypte zuchen.
Iej maakn oons vriej, de haejn monn vluchen.
God gaf Zin volk ne nieje stea
umm zik te zettn, wienstok te wean
met deepe wotteln, greun en fris
tot t heele laand dr vol van is.

7.
Zinn tàkke warn as ceederbeume;
hee hef zinn lottn tot an de streume,
tot an de zee wied oetestrekt,
de boargen met zinn skaa bedekt.
Woerumme heb Iej dan, o God
de muurn van t laand kàts umm estot?

8.
Oewn wienstok vùl tot skaa en skaande
de leu dee langs kùmn in de haane.
Zee hebt de vruchen opegàtn;
de zwienn hebt um kàj kaal evràtn.
Et oongedeerte dwàlt doar roond
en ropm um zoowat oet de groond.

9.
Almachteg God, Iej, heemelhooge
kom daale, hool oons toch in t ooge.
Iej gaf de wienstok as Oew woark
an oewen zùnne, joonk en stoark.
Oew wienstok, den Iej hebt eplaant,
is ofehùwn, met vuer vebraand.

10.
Wee niks umm Oewen wienstok gaffen
vegoat duur Oewe strenge straffen.
Leg toch Oew’ haane op et Keend
Dàt an Oew’ rechterhaane steet;
nen Manskeal, duur Oe aneraakt
en as Oewn Zùnne stoark emaakt.

11.
Dan zùet viej lieke weage kiezen;
a-w leawn mangt, Oewen Naam wier priezen.
Almachteg God, wies oons de weg
en doo oons waandeln in Oew lech.
Kom toch wierumme, kom opniej,
want Iej alleeneg maakt oons vriej.

Volgt nog

De melodie van psalm 80 is gebaseerd op een oud Gregoriaans gezang uit de Middeleeuwen. Misschien koos ik deze, wat minder bekende, psalm vanwege de melancholieke ondertoon. Van begin tot eind is het een roepen tot God en in het midden van ieder couplet (regel 3 en 4) hoor je letterlijk hoe de dichter (Asaf) naar “omhoog” roept. Ook valt op dat het geloof van Asaf geworteld is in werkelijke gebeurtenissen die plaatsvonden in de geschiedenis van Israël. Geloof is hier geen abstract gebeuren dat in de ziel plaatsvindt, maar worsteling te midden van een levende realiteit, vanuit een diepe verbondenheid aan God, gefocust op de grote daden van God in de geschiedenis. In veel meer psalmen kom je dat tegen.

Ook valt op het beeld van de wijnstok, dat je op meerdere plaatsen in de Bijbel tegenkomt. Israël wordt ook uitgebeeld als de zoon, van wie God veel verwachtingen had, de man, mensenzoon (“et Keend”), die aan Gods rechterhand staat. Israël als zoon heeft gefaald in de taak die God hem opgelegd had; de Zoon van David daarentegen, de ware Zoon van Israël, heeft alles volbracht. De HSV gebruikt bij de aanduidingen “Zoon” en ”Mensenzoon” hoofdletters, hoewel het hier gaat over Israël. Maar psalmen hebben ook een Messiaanse duiding; achter de zoon zien wij de Zoon. Daarom heb ik in vers 11 “zùnne” met kleine letter geschreven, maar in vers 10 de andere benamingen (“Keend”,  “Manskeal”,  “Zùnne”) met hoofdletters.

“et Keend Dàt an oew rechterhaane steet” herinnert ons aan Benjamin (vers 2) wiens naam “Zoon van mijn rechterhand” betekent.

Ums (ook wel geschreven als jums) (vers 1) betekent immers

veskel (vers 4; nadruk op laatste lettergreep) betekent ruzie

oetropm (vers 8) betekent uitrukken